ΕΝΤΟΜΑ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ

Του Κώστα  Θ. Μπουχέλου  

Ομότιμου Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Εισαγωγή

Ένας πρόσθετος πονοκέφαλος που απασχολεί τον άνθρωπο της πόλης αλλά και της υπαίθρου, είναι τα ενοχλητικά έντομα που προκαλούν σοβαρές ζημιές σε όλα σχεδόν τα υφάσματα του σπιτιού (ρουχισμός, χαλιά, μοκέτες, σκεπάσματα, στρώματα, καλύμματα και γεμίσματα επίπλων, κλπ).

Οι μεγαλύτερες καταστροφές σε υφάσματα και υφασμάτινα αντικείμενα, προκαλούνται από σκώρους – Λεπιδόπτερα (Tineidae) και σκώρους – Κολεόπτερα (Dermestidae). Το στάδιο των εντόμων αυτών που είναι συνήθως ορατό, είναι το τέλειο (πεταλούδα ή σκαθάρι), ενώ τις ζημιές και από τις δύο κατηγορίες, προκαλεί η προνύμφη. 

DERMESTIDAE (Οι σκώροι σε Κολεόπτερο)

Όταν λέμε ‘‘σκώρος’’, συνήθως εννοούμε κάποια πεταλουδίτσα (Λεπιδόπτερο έντομο). Υπάρχουν όμως και σκώροι που κάνουν την ίδια, αν όχι και μεγαλύτερη ζημιά, λόγω του ότι δεν είναι εύκολα ορατοί. Πρόκειται για Κολεόπτερα έντομα Dermestidae όπου το τέλειο έντομο είναι μικρό σκαθαράκι.

Και στις δύο περιπτώσεις, την προσβολή προκαλούν οι προνύμφες τους, οι οποίες είναι εξόχως τριχωτές. Τρέφονται με αποξηραμένες ζωικές ύλες: μαλλί, μετάξι, τσόχα, γούνες, φτερά, νεκρά ταριχευμένα ζώα κ.ά.  Δεν προσβάλλουν συνθετικές ύλες αλλά μπορούν να καταστρέψουν συνδετικό υλικό με μαλλί. Συνεπώς, χαλιά ή μοκέτες από τέτοια υλικά, είναι εκτεθειμένα στον ίδιο κίνδυνο. Οι προνύμφες αυτές, αποφεύγουν το φως και καταφεύγουν συνήθως στο βάθος ή στο κάτω μέρος του υλικού ή σε μη συχνά χρησιμοποιούμενα συρτάρια ή ντουλάπες. 

Τρώγοντας, μεγαλώνουν και τα εκδύματά τους (αποδερματώσεις), βρίσκονται σε μεγάλους αριθμούς και οι τρίχες τους προκαλούν αλλεργίες στους ενοίκους.

Τα τέλεια έντομα (σκαθαράκια), πολλές φορές έρπουν στους τοίχους ή συγκεντρώνονται στα περβάζια των παραθύρων. Ο βιολογικός κύκλος τους διαρκεί συνήθως 2 με 4 χρόνια. Τα θηλυκά γεννούν 50 έως 100 ωά.

Επειδή υπάρχουν πολλά  Dermestidae που μοιάζουν μεταξύ τους αλλά δεν είναι σκώροι, πρέπει να γνωρίζουμε την μορφολογία τους.

Τα κυριότερα Dermestidae – σκώροι, είναι:

Anthrenus verbasci  (varied carpet beetle ή σκαθάρι των χαλιών): Το τέλειο (σκαθάρι) έχει μήκος 2 - 3 χιλιοστά, σχήμα περίπου ωοειδές, με λευκές, κίτρινες και μαύρες κηλίδες στη ράχη του. Μπορεί να προσβάλει: μάλλινα, χαλιά, δέρμα, κεράτινα και οστέινα αντικείμενα. Μερικά βρίσκονται πίσω από  έπιπλα και ντουλάπια, τρεφόμενα με τρίχες, ψίχουλα, νεκρά έντομα και διάφορα σκουπίδια.

Ίδια συμπεριφορά έχει και το συγγενές του, παρόμοιο στην εμφάνιση, Anthrenus museorum (γνωστό και σαν έντομο των Μουσείων φυσικής ιστορίας με ταριχευμένα ζώα, εντομολόγια και λοιπούς διατηρημένους οργανισμούς).

Anthrenus scrophulariae (common carpet beetle ή κοινό σκαθάρι των χαλιών): Τέλειο 3 - 4 χιλιοστά, με ταινία από πορτοκαλί λέπια στη μέση της ράχης. Προνύμφη καστανοκόκκινη με καστανές και μαύρες τρίχες που κινείται ταχύτατα.

Προσβάλλει χαλιά, μάλλινα και άλλες ζωικές ύλες όπως: πούπουλα, γούνες, δέρμα, μετάξι, ταριχευμένα ζώα αλλά και βοτανολόγια.

Anthrenus flavipes (furniture carpet beetle ή σκαθάρι των επίπλων και της μοκέτας): Τέλειο 2 - 3,5 χιλιοστά, περίπου στρογγυλό σχήμα και σχέδια από κίτρινα και λευκά λέπια στη ράχη. Προνύμφη όμοια με του προηγούμενου είδους και έχει τις ίδιες τροφικές προτιμήσεις.

Attagenus unicolor (black carpet beetle): Είναι το πιο καταστρεπτικό. Τέλειο 3,5 – 5 χιλιοστά, με χρώμα καστανόμαυρο ή θαμπό μαύρο και σχήμα πιο επίμηκες από των προηγουμένων. Προνύμφη 6 χιλιοστά με σχήμα καρότου, χρυσοκαστανές τρίχες και χαρακτηριστική «ουρά» τριχών στο οπίσθιο άκρο της. Προσβάλλει κυρίως υλικά ζωικής προελεύσεως, όπως και τα προηγούμενα. Παρόμοιο είναι και το συγγενές του  Attagenus pellio.

Η καταπολέμηση των Dermestidae είναι αρκετά δύσκολη, ιδίως όταν έχουν καλά εγκατασταθεί.

Αν και υπάρχουν πολλά χημικά σκευάσματα, συνιστάται συχνός σχολαστικός καθαρισμός του σπιτιού με απορροφητική σκούπα, οικολογικά απωθητικά ή παγίδες με φερομόνη ή τροφοελκυστικό. 

Tineidae (οι σκώροι σε Λεπιδόπτερο)

Τα Tineidae είναι μικρού μεγέθους πεταλούδες (μικρολεπιδόπτερα), με άνοιγμα πτερύγων μικρότερο των 18mm. Οι πτέρυγές τους είναι στενές με μακρούς κροσσούς και έχουν χρώμα συνήθως μπεζ –ασημί ή χρυσοκίτρινο. Αποφεύγουν το φως και σπανίως τα βλέπουμε να πετούν, καθώς προτιμούν σκοτεινές γωνίες, ντουλάπες και αποθηκευτικούς χώρους. Οι προνύμφες τους (κάμπιες), είναι μικρές, λευκές με καστανή κεφαλή. Τρέφονται στην επιφάνεια των υλικών που προσβάλλουν.

Η βασική τροφή των προνυμφών τους (τα τέλεια δεν προκαλούν φθορές) είναι τα λερωμένα μάλλινα υφάσματα αλλά τρέφονται επίσης με μετάξι, τσόχα, γούνες, φτερά και τρίχωμα ζώων. Σε Μουσεία, καταστρέφουν επίσης: μάλλινα (συχνά στρατιωτικές στολές), καπέλα με φτερά, κούκλες, τριχωτές βούρτσες, πλεκτά εργόχειρα και υφαντά εκθέματα.

Πρόκειται για τα είδη: Tinea pellionella, Tineola bisseliella, Trichophaga tapetzella και Hofmannophila pseudospretella.

Τα πιο κοινά σε κατοικίες είναι τα δύο πρώτα. 

Tinea pellionella

Είναι ευρύτατα διαδεδομένη σε όλη την Ευρώπη αλλά, συναντάται και την Β. Αμερική και την Αυστραλία.

Τα τέλεια (πεταλουδίτσες), έχουν άνοιγμα πτερύγων 9–16 mm.

Η προνύμφη, κατασκευάζει τροφικές σήραγγες (στοές) και δημιουργεί «μπαλώματα» από μετάξινα πλεξίματα επάνω στα υφάσματα. Τρέφεται κυρίως με χαλιά, γούνες, γέμισμα επίπλων, μάλλινα υφάσματα και ταπετσαρίες.

Tineola bisseliella

Το θηλυκό τέλειο, γεννά πολλές εκατοντάδες ωών, προτιμώντας  χαλιά  (ιδίως χειροποίητα) και ενδύματα λερωμένα με ιδρώτα. Επειδή είναι πολυφάγο έντομο, βρίσκεται συχνά σε τρίχινη και πουπουλένια γέμιση κλινοσκεπασμάτων, πίτυρα, μπισκότα και σε εντομολογικές συλλογές.

Η προνύμφη του είναι σπανίως ορατή καθώς κατασκευάζει κυλινδρική θήκη από το υλικό που προσβάλλει και την μεταφέρει, κρυβόμενη και τρεφόμενη μέσα σε αυτήν.

Οικολογική αντιμετώπιση του προβλήματος, μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση:

Καμφοράς (το δενδρολίβανο περιέχει μέχρι και 20%),

Αιθέριο έλαιο του κέδρου Juniperus virginiana,

Λεβάντας (άνθη ή αιθέριο έλαιο),

Αρπακτικά Υμενόπτερα (Trichogrammatidae).

ΕΣΤΙΕΣ ΚΟΥΝΟΥΠΙΩΝ

Οδός Θεσσαλονίκης στο Μοσχάτο, ένα μεσημέρι του Ιουνίου, ποιος από τους γείτονες που παραπονιέται για τα ανεπιθύμητα κουνούπια που εισβάλουν κάθε βράδυ στο σπίτι του,  θα μπορούσε να φανταστεί ότι αυτή η λακούβα νερού είναι εστία αναπαραγωγής κουνουπιών.

Κι όμως ένας ειδικός επιστήμονας μπορεί να διακρίνει τις προνύμφες των κουνουπιών μέσα στο νερό και να παρέμβει αποτελεσματικά με ειδικά σκευάσματα, πριν το έντομο μεταμορφωθεί.

Ας δούμε όμως τι πρέπει να προσέξουμε ώστε να μειώσουμε τις εστίες αναπαραγωγής των κουνουπιών.
Συγκεκριμένα έχουμε:
Διάφορα αντικείμενα που συγκρατούν νερό και είναι διασκορπισμένα στις αυλές των σπιτιών ή στις βεράντες μας όπως π.χ. τα διάφορα παλιά οικιακά σκεύη, βαρέλια, κουβάδες – τενεκέδες, παλιά μεταχειρισμένα λάστιχα αυτοκινήτων κ.α.

Σιντριβάνια και πισίνες που τυχόν υπάρχουν στις αυλές των σπιτιών

Στάσιμα νερά στα πιάτα από τις γλάστρες

Οι μη αεροστεγώς κλειστές αποχετεύσεις των σπιτιών και η έλλειψη σίτας στους σωλήνες εξαερισμού

Τα τσιμεντένια αυλάκια απορροής όμβριων υδάτων

Φρεάτια ακάλυπτα ή καλυμμένα με σχάρες

Οι υδρορροές των σπιτιών που πολλές φορές συγκρατούν νερό

Τα πλημμυρισμένα υπόγεια των οικοδομών

Οι σχάρες στις ράμπες καθώς επίσης και τα παλιά μεταχειρισμένα λάστιχα των αυτοκινήτων που συγκρατούν νερό

Χώροι συγκέντρωσης οικιακών λυμάτων ή «Βιολογικοί καθαρισμοί» 

Κατσογιάννη Σταυρούλα

γεωπόνος

Τι ξέρετε για τους κοριούς;

Τι είναι οι Κοριοί:

Πρόκειται για ένα μικρό, επίπεδο, ωοειδές αιμομυζητικό έντομο που μοιάζει με κινούμενους κόκκος φακής. Τσιμπά την νύχτα, σε όλα τα στάδια της ανάπτυξής του. Μία ένδειξη ότι υπάρχουν κοριοί στον χώρο σας είναι τα πολλά μικρά τσιμπήματα που αφήνουν στη σειρά πάνω στην επιφάνεια του δέρματος δημιουργώντας μια γραμμή, αλλά και οι μικρές κηλίδες αίματος στα σεντόνια.

Τους κοριούς ή τα αυγά τους συνήθως τους μεταφέρουμε  με τις αποσκευές, τα ρούχα, τα έπιπλα και ότι άλλο μεταφέρουν άτομα που ταξιδεύουν. Τα συγκεκριμένα έντομα μεταφέρονται στα σπίτια μας από κοιτώνες του στρατού, ξενοδοχεία, παιδικές κατασκηνώσεις, θέατρα, αεροπλάνα, σκάφη, τρένα, λεωφορεία και άλλους δημόσιους χώρους. Όταν εγκατασταθούν στο σπίτι είναι εύκολο να διαδοθούν από δωμάτιο σε δωμάτιο.

Αν και οι κοριοί βρίσκονται συνήθως στις ραφές και το εσωτερικό των στρωμάτων, σε σχισμές κιβωτίων ή στα πλαίσια των κρεβατιών, αυτές δεν είναι οι μόνες θέσεις που μπορούμε να τους εντοπίσουμε. Δεδομένου ότι οι κοριοί τρέφονται με το αίμα, η καθαρότητα δεν είναι καθοριστικός παράγοντας και μπορεί να υπάρχει προσβολή και να τους εντοπίσουμε οπουδήποτε, από ένα πολυτελές ακριβό ξενοδοχείο, μέχρι το στρατόπεδο.

Οι κοριοί εξελίσσονται σε σημαντικό πρόβλημα σ' όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο.

Τα πιο κοινά είδη κοριών είναι τα Cimex, πχ. Cimex lectularius, τα οποία προσαρμόζονται καλύτερα στο ανθρώπινο περιβάλλον.

Οι κοριοί τρέφονται με το αίμα ανθρώπων και άλλων θηλαστικών. Τα ενήλικα ζωύφια είναι έτοιμα για δράση περίπου σε τέσσερις εβδομάδες από την εμφάνισή τους, όταν βέβαια στον χώρο υπάρχουν θερμόαιμα (άνθρωποι, ζώα). Εάν δεν υπάρχουν θερμόαιμα για να τσιμπήσουν και να τραφούν, τα ενήλικα έντομα μπορούν να επιζήσουν μέχρι και έξι μήνες  χωρίς τροφή.

Ένας ενήλικος κοριός μπορεί να μας τσιμπά μέχρι και 10 λεπτά ή περισσότερο και να καταναλώνει μέχρι 6 φορές το βάρος του σε αίμα. Κατά τη διάρκεια της ζωής του χρειάζεται πέντε γεύματα αίματος. Αρκετά συχνά το θύμα του δεν συνειδητοποιεί άμεσα ότι το τσιμπά, γιατί ο κοριός φροντίζει να αναισθητοποιεί το σημείο με ουσίες που εκκρίνει.

Μετά από επιστημονικές έρευνες η παρουσία των κοριών σε ένα χώρο, συνδέεται  άμεσα με την Ηπατίτιδα Β’, μια ασθένεια που μπορεί να προκαλέσει κίρρωση η καρκίνο του Ήπατος. 

Η ενόχλησή τους περιορίζεται κυρίως στην φαγούρα και στις κοκκινίλες από τα τσιμπήματα τους. Αυτό προκαλείται από μια αλλεργική αντίδραση στο σάλιο που εκκρίνεται στην πληγή ενώ τρώνε.

Προσοχή: Μετά την καταπολέμηση τους με όλες τις μεθόδους, είναι υποχρεωτική η απομάκρυνση των νεκρών παράσιτων και των παραγώγων τους, με εξειδικευμένα  Συστήματα Εξυγίανσης,  ώστε να αποφευχθεί η επιμόλυνση του χώρου με αλλεργιογόνους  μολυσματικούς παράγοντες, που δημιουργούν άλλα προβλήματα υγείας.

Εξαπλώνονται με ευκολία και η αντιμετώπισή τους είναι δύσκολη με αποτέλεσμα ο αριθμός των περιστατικών εμφάνισής τους να αυξάνεται γρήγορα.

Το κλειδί στη λύση του προβλήματος είναι η αύξηση της γνώση που πρέπει να έχουν οι Επαγγελματίες Επιστήμονες , ώστε να μπορούν να αναζητούν τα σημάδια, προκειμένου να εντοπίσουν εστίες κοριών αλλά και να διασφαλίσουν ότι το πρόβλημα θα αντιμετωπιστεί γρήγορα από την στιγμή που θα εντοπιστεί.

Κατσογιάννη Σταυρούλα

Γεωπόνος –Αρχιτέκτων τοπίου

τηλ. 693-2251253

bioapentomosi@blogspot.com

Το παραπάνω άρθρο έχει δημοσιευτεί στην σελίδα http://cleaningnews.gr/?p=4250

Κουνούπι… Ένα μεγάλο πρόβλημα

Οι έντονες κλιματολογικές αλλαγές (π.χ. η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, η συχνότερη και μεγαλύτερης διάρκειας καύσωνες, έντονες βροχοπτώσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα κ.α.) ιδιαίτερα των τελευταίων ετών, καθώς επίσης και οι διάφορες κοινωνικές - οικονομικές συνθήκες (π.χ.  υποβαθμισμένο περιβάλλον, γεωργικές πρακτικές κ.α.) αλλά και η χαλάρωση των υγειονομικών μέτρων που είχαν ληφθεί παλαιότερα, συντέλεσαν στην δημιουργία ενός ραγδαίου μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος στο οποίο ο άνθρωπος βρίσκεται αντιμέτωπος με μολυσματικές ασθένειες που μεταδίδονται με τα κουνούπια, τα οποία έχουν προσαρμοστεί και στο αστικό περιβάλλον.

Επιπλέον η όχληση που προκαλούν τα κουνούπια, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, έχει άμεσο αντίκτυπο στις καθημερινές δραστηριότητες των ανθρώπων συντελώντας κυρίως στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, στην μείωση της παραγωγικότητας και στην αδυναμία της τουριστικής ανάπτυξης.

Το κουνούπι είναι δίπτερο έντομο της οικογένειας Culicidae με 2,500 περίπου είδη ανά τον κόσμο.

Τα θηλυκά κουνούπια τρέφονται με αίμα ενώ τα αρσενικά με νέκταρ ή γύρη που βρίσκουν στη φύση.

Εφόσον το θηλυκό πραγματοποιήσει ένα γεύμα αίματος τότε ωριμάζουν τα αβγά του τα οποία και τοποθετεί στην επιφάνεια του νερού και στη συνέχεια εκκολάπτονται οι προνύμφες που τρέφονται με διάφορα οργανικά κατάλοιπα.
Όταν το κουνούπι ενηλικιωθεί τότε βγαίνει από τη ράχη της προνύμφης που φέρει μια σχισμή στο πάνω μέρος της και στη συνέχεια χρησιμοποιεί το σώμα της για να επιπλεύσει στο νερό, πριν καταφέρει να πετάξει.

Τα κουνούπια ερεθίζονται και προσελκύονται από τη κίνηση, από τη σωματική θερμότητα, από την υγρασία και το διοξείδιο του άνθρακα. Το σφύριγμα που κάνουν προέρχεται από το συγχρονισμένο τους φτερούγισμα. Στον άνεμο τα κουνούπια δεν παρουσιάζουν αντίσταση και με αυτόν μπορούν να μεταφερθούν σε πολύ μακρινές αποστάσεις.

Η δραστηριότητα τους έχει να κάνει με τη θερμοκρασία και την υγρασία του αέρα. Έτσι τις πρώτες πρωινές, τις πρώτες νυχτερινές ώρες και κατά τη διάρκεια της νύχτας τα περισσότερα είδη είναι πιο ενεργητικά και τσιμπούν, αλλά υπάρχουν και είδη που τσιμπούν και όλο το εικοσιτετράωρο. Το θηλυκό τρυπάει το δέρμα με 6 «καρφίτσες» που έχει στο στόμα του, βγάζει ένα ερεθιστικό σάλιο και με τη προβοσκίδα του ρουφά το αίμα που καταλήγει στη κοιλιά του και ανάλογα με τη ποσότητα, αυτή μεγαλώνει, αφού έχει μεγάλη ελαστικότητα. Παρά την άποψη που επικρατεί ένα σκούρο δέρμα προσελκύει περισσότερο τα κουνούπια παρά ένα ανοιχτόχρωμο. Το τσίμπημα του κουνουπιού προκαλεί κοκκινίλα στο δέρμα και έντονη ενοχλητική φαγούρα.

Τα κουνούπια αποτελούν πολλές φορές βάσανο στη διαμονή και εγκατάσταση του ανθρώπου σε αρκετά μέρη της γης. Έτσι ο άνθρωπος χρησιμοποιεί διάφορα μέσα προφύλαξης, όπως κουνουπιέρες, απωθητικά υγρά, κρέμες αλλά και εξόντωσης, με διάφορα εντομοκτόνα, καθώς και αποξήρανση των διαφόρων βαλτότοπων και ελών.

Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν την αναγκαιότητα Καταπολέμησης των Κουνουπιών για  την  προστασία της δημόσιας υγείας, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, την τουριστική ανάπτυξη κ.α.).

Η κύρια μέθοδος που θα πρέπει να ακολουθείται για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των κουνουπιών είναι η προνυμφοκτονία η οποία περιλαμβάνει πρώτα από όλα την καταγραφή  των εστιών αναπαραγωγής των κουνουπιών, την  επέμβαση με  ψεκασμό  εφόσον κρίνεται απαραίτητο, από ειδικό συνεργείο, με την χρήση κατάλληλων σκευασμάτων, τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας των ψεκασμών στις εστίες αναπαραγωγής των κουνουπιών

Ας δούμε όμως τι πρέπει να προσέξουμε ώστε να μειώσουμε τις εστίες αναπαραγωγής των κουνουπιών.
Συγκεκριμένα έχουμε:
Διάφορα αντικείμενα που συγκρατούν νερό και είναι διασκορπισμένα στις αυλές των σπιτιών ή στις βεράντες μας όπως π.χ. τα διάφορα παλιά οικιακά σκεύη, βαρέλια, κουβάδες – τενεκέδες, παλιά μεταχειρισμένα λάστιχα αυτοκινήτων κ.α.

Σιντριβάνια και πισίνες που τυχόν υπάρχουν στις αυλές των σπιτιών

Στάσιμα νερά στα πιάτα από τις γλάστρες  

Οι μη αεροστεγώς κλειστές αποχετεύσεις των σπιτιών και η έλλειψη σίτας στους σωλήνες εξαερισμού

Τα τσιμεντένια αυλάκια απορροής όμβριων υδάτων

Φρεάτια ακάλυπτα ή καλυμμένα με σχάρες

Οι υδρορροές των σπιτιών που πολλές φορές συγκρατούν νερό

Τα πλημμυρισμένα υπόγεια των οικοδομών

Οι σχάρες στις ράμπες  καθώς επίσης και τα παλιά μεταχειρισμένα λάστιχα των αυτοκινήτων που συγκρατούν νερό

Χώροι συγκέντρωσης οικιακών λυμάτων ή «Βιολογικοί καθαρισμοί»

Προνύμφες κουνουπιού

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ

            ΤΗΛΕΦΩΝΕΙΣΤΕ ΤΩΡΑ

                 6932-251253

Για να πετύχουμε γρήγορα και επιθυμητά αποτελέσματα ακολουθούμε μια σειρά ενεργειών

1. Αναγνωρίζουμε το είδος του εντόμου
2. Εντοπίζουμε τα σημεία που αποτελούν εστίες ανάπτυξης του εντόμου, και τους πληθυσμούς του
3. Καταγραφή των μέτρων που μπορούν να συμβάλουν στην εξάλειψη του πληθυσμού, με βάση το βιολογικό κύκλο του εντόμου
4. Επιλογή του μέτρου ή συνδυασμού μέτρων με σκοπό την ολοκληρωτική καταπολέμηση του εντόμου προσέχοντας να μην κινδυνεύσει η ανθρώπινη υγεία και να μην επιβαρυνθεί το περιβάλλον.
5. Ο καθορισμός του χρόνου επέμβασης  αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα επιτυχίας

Μέτρα που θα συντελέσουν από μόνα τους ή ο συνδυασμός τους στη καταπολέμηση των ανεπιθύμητων εντόμων είναι

• Μέτρα υγιεινής
• Μέτρα μηχανικά
• Μέτρα βιολογικής καταπολέμησης
• Μέτρα χημικής καταπολέμησης

Τα σκευάσματα που  χρησιμοποιούνται είναι  εγκεκριμένα φάρμακα για την καταπολέμηση εντόμων και τρωκτικών σε κατοικημένους χώρους.